Το ναυάγιο της Περιστέρας, που βρίσκεται στις ακτές της Αλοννήσου στην Ελλάδα, αποτελεί μια συναρπαστική απόδειξη της πλούσιας ναυτικής ιστορίας της περιοχής. Η ανακάλυψή του και η συνεχιζόμενη ανασκαφή του έχουν ρίξει φως στο παρελθόν, παρέχοντας σε αρχαιολόγους και λάτρεις της ιστορίας, ένα θησαυρό γνώσεων για την αρχαία ναυτιλία και το εμπόριο.

Το ναυάγιο που στις μέρες μας πήρε τον τίτλο «Παρθενώνας των Ναυαγίων» ήταν ένα μεγάλο εμπορικό πλοίο που βυθίστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ., κατά την κλασική περίοδο, μια εποχή που το Αιγαίο Πέλαγος ήταν ένας πολυσύχναστος εμπορικός δρόμος που συνέδεε διάφορους πολιτισμούς. Το φορτίο του, πλέον μια χρονοκάψουλα της αρχαίας ιστορίας, παρέμεινε κρυμμένο για αιώνες μέχρι την ανακάλυψή του το 1985.

Ο υποθαλάσσιος αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται σε μέσο βάθος 25 μέτρων (80 πόδια) κοντά στις ακτές της Αλοννήσου, ακριβώς έξω από το νησί της Περιστέρας, στον προστατευόμενο θαλάσσιο χώρο που συνιστά το «Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου και Β. Σποράδων». Από τον Αύγουστο του 2020, το αρχαίο ναυάγιο είναι προσβάσιμο σε δύτες αναψυχής 2ου επιπέδου και αποτελεί το πρώτο υποβρύχιο μουσείο στην Ελλάδα.

Τι γνωρίζουμε για το ναυάγιο της Περιστέρας

Το μεγάλο κλασικό ναυάγιο ανακαλύφθηκε τυχαία το 1985 από έναν Έλληνα ψαρά, ο οποίος έφερε στην επιφάνεια μερικά αρχαία αντικείμενα πιασμένα στα δίχτυα του. Αναγνωρίζοντας την ιστορική σημασία τους, ο ντόπιος ψαράς ανέφερε το εύρημα στις αρχές, γεγονός που οδήγησε σε μεταγενέστερες υποθαλάσσιες ανασκαφές οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων.

Οι ιστορικές αναλύσεις αποκάλυψαν ότι το εμπορικό πλοίο αρχικά αναχώρησε φορτωμένο από τη Χαλκιδική στη βόρεια Ελλάδα, και στη συνέχεια είχε προσεγγίσει και την αρχαία Πεπάρηθο, τη σημερινή Σκόπελο, πριν την καταστροφή. Τόσο η Χαλκιδική όσο και η Σκόπελος ήταν γνωστές τοποθεσίες για την παραγωγή κρασιού τους. Ο προορισμός του πλοίου ήταν πιθανότατα η αρχαία πόλη της Αθήνας.

Το πλοίο μετέφερε χιλιάδες αμφορείς κρασιού, μεγάλα κεραμικά βάζα με δύο λαβές, που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά και αποθήκευση διαφόρων εμπορευμάτων όπως κρασί, ελαιόλαδο και παστά ψάρια. Αυτοί οι αμφορείς, με τα ξεχωριστά σχήματα και τα σημάδια τους, προσφέρουν πολύτιμες γνώσεις για τις αρχαίες εμπορικές πρακτικές και την οικονομία της εποχής. Επιπλέον, πολλά θραύσματα του ξύλινου σκαριού έχουν ανακτηθεί, παρέχοντας περαιτέρω ενδείξεις για την προέλευση του πλοίου, τις ναυπηγικές τεχνικές και τους τεχνίτες του.

Οι αιτίες βύθισης του πλοίου της κλασικής εποχής εξακολουθούν να προβληματίζουν τους ερευνητές. Κάποιες ενδείξεις υποδεικνύουν πυρκαγιά στο πλοίο, αν και δεν έχει αποκλειστεί ο θυελλώδης καιρός ή ακόμη και μια πειρατική επίθεση. Είναι μάλλον απίθανο να μπορέσουμε να μάθουμε με βεβαιότητα γιατί το πλοίο βούλιαξε στην άβυσσο της Ιστορίας.

Η σημασία του ναυαγίου της Περιστέρας - το πρώτο υποβρύχιο μουσείο της Ελλάδας

Το αρχαίο ναυάγιο έχει χαιρετιστεί ως ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα της κλασικής περιόδου που ανακαλύφθηκε στον βυθό της ανατολικής Μεσογείου. Η διατήρηση του φορτίου του, χάρη στις ευνοϊκές συνθήκες σε αυτό το βάθος, έδωσε μια αξιοσημείωτη ευκαιρία να μάθουμε για τις αρχαίες ναυπηγικές τεχνικές, τα εμπορικά δίκτυα και την καθημερινή ζωή κατά τον 5ο αιώνα π.Χ.

Το ναυάγιο άλλαξε την κατανόησή μας για τις τεχνικές ναυπήγησης του αρχαίου κόσμου. Οι ενάλιοι αρχαιολόγοι μας έδωσαν μια σημαντική ανακάλυψη όσον αφορά την τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του πλοίου. Πριν ανακαλυφθεί το ναυάγιο, το μέγεθος αυτής της φορτηγίδας θεωρούνταν ότι εισήχθη και κατασκευάζονταν από τους Ρωμαίους, 3 αιώνες μετά το τελευταίο ταξίδι του ναυαγίου της Περιστέρας. Το μέγεθος του πλοίου αποδεικνύει, μεταξύ άλλων επιστημονικών ανακαλύψεων, ότι οι ελληνικές ναυπηγικές τεχνολογίες ήταν μπροστά από την εποχή τους.

Η αρχαιολογική ανασκαφή βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και οι ειδικοί έχουν πολλά να μάθουν ακόμη από το ναυάγιο της Περιστέρας.

Απαιτήσεις για κατάδυση στο ναυάγιο της Περιστέρας

Το υπουργείο έχει θέσει τις ακόλουθες απαιτήσεις για όλους τους δύτες που ενδιαφέρονται να επισκεφτούν τον ενάλιο αρχαιολογικό χώρο-ναυάγιο:

• Advanced Open Water min. πιστοποίηση ή ισοδύναμο (κατάλληλο για κατάδυση έως 30 μέτρα)

• Η επίσκεψη και συνοδεία γίνεται μέσω ενός διαπιστευμένου κέντρου καταδύσεων.

• Η κράτηση καλό είναι να γίνει μία εβδομάδα νωρίτερα, καθώς υπάρχουν συγκεκριμένα γκρουπ επισκέψεων κάθε μέρα.

• Απαιτείται ο άριστος έλεγχος πλευστότητας και άλλων καταδυτικών δεξιοτήτων (επομένως απαιτείται έλεγχος κατάδυσης πριν από την κατάδυση ναυαγίου – check Dive).

Το Ikion Diving Center που βρίσκεται στην Στενή Βάλα, είναι το πλησιέστερο καταδυτικό κέντρο στον ενάλιο αρχαιολογικό χώρο και βρίσκεται μόλις ένα ναυτικό μίλι μακριά από το σημείο κατάδυσης. Το λιμάνι της Στενής Βάλας είναι το επισημα δηλωμένο σημείο άφιξης/αναχώρησης (check-in/ check-out) για όλους τους επισκέπτες του υποθαλάσσιου μουσείου. Οι ειδικά εκπαιδευμένοι συνοδοί και εκπαιδευτές μας είναι πλήρως προετοιμασμένοι να οργανώσουν τις υποβρύχιες ξεναγήσεις στον χώρο.

Για περισσότερες πληροφορίες:

Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου

Υποβρύχιο Μουσείο Αλοννήσου

Nous Project